VN thuộc các nước bị ảnhhưởng nặng nhất do biến đổi khí hậu hoàn cầu. Thách thức lớn nhất củaVN là chưa có chiến lược, chính sách phù hợp.
|
Vựa muối Nam Định rồi đây cũng ảnh hưởng bởi biến đổi khí hậu. |
VNđược xem là một trong những nước sẽ bị ảnh hưởng nặng nhất do biến đổikhí hậu (BÐKH) toàn cầu. Theo dự báo, BÐKH sẽ làm cho các trận bão ở VNcó mức độ tàn phá nghiêm trọng hơn. Ðường đi của bão dịch chuyển vềphía nam và mùa bão dịch chuyển vào các tháng cuối năm. Lượng mưa giảmtrong mùa khô (tháng 7 và , và tăng trong mùa mưa (tháng 4 và 11);mưa lớn thường xuyên hơn gây lũ lớn và nhiều hơn ở miền Trung và miềnNam.
Ảnh hưởng của BÐKH đối với đa dạng sinh học (ÐDSH) ở VN
Hạnhán xảy ra ở phần lớn các khu vực của cả nước. Nhiệt độ trung bình nămtăng khoảng 0,1 đến 0,30 độ C/ thập kỷ. Nhiệt độ tăng và lượng mưa thayđổi sẽ ảnh hưởng đến nông nghiệp và nguồn nước. Mực nước biển có khảnăng dâng cao 1m vào cuối thế kỷ, lúc đó VN sẽ mất hơn 12% diện tíchđất đai, nơi cư trú của 23% số dân.
Hậu quả do BÐKH toàn cầugây ra ngày một rõ ràng, trong đó có tác động đến ÐDSH, nguồn tàinguyên quý giá của đất nước. Dựa vào một số nghiên cứu đã thực hiệntrên thế giới và điều kiện tự nhiên của VN, dự báo hậu quả của BÐKH sẽtác động mạnh lên hai vùng đồng bằng sông Cửu Long và sông Hồng, cácvùng dọc bờ biển và các hệ sinh thái rừng trong cả nước. Nước biển dângsẽ ảnh hưởng vùng đất ngập nước của bờ biển VN, nghiêm trọng nhất làkhu vực rừng ngập mặn của Cà Mau, TP. Hồ Chí Minh, Vũng Tàu và NamÐịnh.
Hai vùng đồng bằng và ven biển nướcta, trong đó có rừng ngập mặn và hệ thống đất ngập nước rất giàu có vềcác loài sinh vật, là những hệ sinh thái rất dễ bị tổn thương. Mực nướcbiển dâng lên cùng với cường độ của bão sẽ làm thay đổi thành phần củatrầm tích, độ mặn và mức độ ô nhiễm của nước, làm suy thoái và đe dọasự sống còn của rừng ngập mặn và các loài sinh vật trong đó. Khi mựcnước biển dâng cao, khoảng một nửa trong số 68 khu đất ngập nước sẽ bịảnh hưởng nặng; nước mặn sẽ xâm nhập sâu vào đất liền, giết chết nhiềuloài động, thực vật nước ngọt, ảnh hưởng nguồn nước ngọt cung cấp chosinh hoạt và trồng trọt của nhiều vùng. 36 khu bảo tồn, trong đó có támvườn quốc gia, 11 khu dự trữ thiên nhiên sẽ bị ngập.
|
Nam bộ là những nơi ở VN bị ảnh hưởng nhiều do biến đổi khí hậu |
Hệsinh thái biển sẽ bị tổn thương. Các rạn san hô là nơi sinh sống củanhiều loài sinh vật biển, là lá chắn sóng chống xói mòn bờ biển và bảovệ rừng ngập mặn sẽ bị suy thoái do nhiệt độ nước biển tăng, đồng thờimưa nhiều làm cho nước bị ô nhiễm phù sa và có thể cả các hóa chất nôngnghiệp từ cửa sông đổ vào. Nhiệt độ tăng làm nguồn thủy, hải sản bịphân tán. Các loài cá nhiệt đới (kém giá trị kinh tế trừ cá ngừ) tănglên, các loài cá cận nhiệt đới (giá trị kinh tế cao) giảm.
Cácthay đổi diễn ra sẽ đe dọa sự phát triển, đe dọa cuộc sống của tất cảcác loài, các hệ sinh thái. BÐKH với các hệ quả của nó như lũ lụt, hạnhán, cháy rừng, xói mòn và sụt lở đất sẽ thúc đẩy sự suy thoái ÐDSHnhanh hơn, trầm trọng hơn, nhất là những hệ sinh thái rừng nhiệt đớikhông còn nguyên vẹn, tăng nguy cơ diệt chủng của động, thực vật, làmbiến mất các nguồn gien quý, hiếm, bệnh dịch mới có thể phát sinh(Thông báo quốc gia lần thứ nhất). BÐKH tăng một số nguy cơ đối vớingười bệnh, thay đổi đặc tính trong nhịp sinh học của con người. TheoTổ chức Y tế thế giới (WHO), trái đất nóng lên có thể sẽ làm hơn 150nghìn người chết và năm triệu người bị mắc các chứng bệnh khác nhau.Con số trên có thể tăng gấp hai lần vào năm 2030.
Làm gì để ứng phó với BÐKH toàn cầu?
|
Biến đổi khí hậu sẽ mất đi nhiều vùng lúa gạo |
Tácđộng của BÐKH trong những năm qua không loại trừ quốc gia nào, dù chonước đó không góp nhiều vào nguyên nhân gây nên BÐKH. Riêng ở nước ta,trong những năm gần đây, hạn hán, mưa lũ, sụt lở đất, lũ quét xảy radồn dập, nhất là năm 2007, đã gây thiệt hại rất nặng nề về người vàcủa. Chúng ta đã và đang cố gắng làm mọi cách nhằm giảm nhẹ ảnh hưởngcủa thiên tai, cả bằng khoa họckỹ thuật và các biện pháp xã hội. Thách thức lớn nhất của VN hiện naylà chưa có chiến lược, chính sách, chương trình, kế hoạch phát triểnphù hợp sự biến đổi hết sức nhanh chóng của khí hậu toàn cầu. VN đangxây dựng Chương trình Mục tiêu Quốc gia đối với BÐKH. Mong rằng Chươngtrình sớm được thông qua và thực hiện. Ðể phát triển bền vững, trong kếhoạch phát triển kinh tế - xã hội trước mắt và lâu dài của đất nước vàtừng vùng, cần phải sớm đặt vấn đề về BÐKH toàn cầu một cách nghiêmtúc. Trong xây dựng quy hoạch phát triển, chúng ta cần chú ý việc làmgiảm nhẹ và phòng, chống, nhưng cũng cần quan tâm vấn đề thích nghi vớiBÐKH.
| |
Hạn hán và nhập lụt thường xuyên xẩy ra. |
Nhànước cần sớm tổ chức một cơ quan chuyên trách có đủ năng lực để nghiêncứu về BÐKH toàn cầu và phát triển bền vững, sớm đề xuất những ý kiếnxác đáng, khả thi về phát triển kinh tế - xã hội nước ta một cách lâudài trong bối cảnh BÐKH toàn cầu mới, trong đó cần lưu ý đúng mức đếnbảo tồn ÐDSH, vốn tài nguyên quý giá, cơ sở cho sự phát triển bền vữngcủa đất nước.
Chúng tacũng nên rà soát lại những công trình phát triển liên quan diện tíchrừng hiện có; thúc đẩy mạnh hơn việc bảo vệ rừng và trồng rừng, vì cácloài sinh vật chỉ có thể chống đỡ được với những sự biến đổi về môitrường khi sinh sống trong một hệ sinh thái ổn định; sử dụng hợp lý đấtđai, củng cố và quản lý tốt các khu bảo tồn thiên nhiên, tăng cườngtiết kiệm năng lượng, giảm thiểu ô nhiễm và xóa đói, giảm nghèo; làmtốt công tác truyền thông, nhằm nâng cao nhận thức của tầng lớp nhândân về thảm họa của BÐKH toàn cầu.Theo GS.TS VÕ QUÝ (báo ND)