Giáo dục học sinh cá biệt
Hình thức kỷ luật trước trường hay đình chỉ học tập, theo tôi, không thể hạn chế bạo lực học đường. Tôi xin minh chứng điều này qua một kinh nghiệm xử lý học sinh (HS) đánh nhau trong lớp học của mình.
Tôi đã mắc phải một sai lầm rất lớn. Tôi nhiều lần phê bình học sinh H.M. (một HS lớp 5 của tôi) trước lớp vì em này hay chọc ghẹo và đánh nhau với HS khác. Một số phụ huynh có con em bị H.M. đánh liên tục gọi điện thoại cho tôi để phàn nàn và yêu cầu xử lý thật nghiêm khắc. Vì thế, tôi liên lạc với phụ huynh của H.M. thì được biết từ nhỏ cha mẹ em đã ly dị, bỏ nhà đi để em lại cho bà nội nuôi dưỡng.
Mỗi lần phát hiện H.M. đánh HS khác, tôi thường hỏi: “Tại sao con đánh bạn?”, “Con có biết làm như vậy là xấu lắm không?”, “Nếu như bạn khác đánh con thì con cảm thấy như thế nào?”... (cũng là những câu hỏi đồng nghiệp tôi thường hỏi HS). Nhưng rồi H.M. vẫn chứng nào tật nấy.
Theo nhà hoạt động xã hội người Mỹ Stan Davis, hình thức kỷ luật HS sai phạm trước tập thể hay những câu hỏi “áp đặt” như tôi nêu trên chỉ làm nghiêm trọng thêm vấn đề, vì nó sẽ tạo điều kiện cho trẻ “đổ lỗi”, biện hộ cho hành động sai trái rồi trở nên xa lánh mọi người.
Một hôm, tôi “bí mật” nhờ H.M. ở lại sau giờ học giúp tôi cắt giấy trang trí lớp học. Lần này, tôi quyết tâm giáo dục H.M. bằng một phương pháp cởi mở - thân thiện. Tôi đặt ra nhiều câu hỏi mở (Sáng nay con ăn sáng với món gì? Con thích đọc truyện tranh nào nhất?...) để tìm hiểu học trò mình chứ không hề đề cập tới lỗi lầm hay sai phạm.
Trước khi ra về, tôi nói với H.M.: “Con nói con muốn trở thành một ca sĩ nổi tiếng. Thầy tin con sẽ làm được nếu như mọi người xung quanh, các bạn trong lớp thích chơi, thích nói chuyện với con”. “Dạ con hiểu rồi”, H.M. đáp lời tôi rồi lặng lẽ bước ra khỏi lớp. Sau buổi nói chuyện thân mật giữa thầy và trò, tôi nhận thấy H.M. dần dần thay đổi theo chiều hướng tốt.
Để đề phòng/hạn chế bạo lực học đường, nhà trường và phụ huynh nên phối hợp chặt chẽ để tìm ra những phương pháp giáo dục thân thiện - quan tâm - chia sẻ. Hình thức kỷ luật trước lớp/trường, kỷ luật đình chỉ học tập với những câu hỏi “chất vấn” như “Tại sao em đánh bạn?”... chỉ góp phần làm cho tình trạng bạo lực học đường diễn biến ngày càng phức tạp.
Ngô Duy Phúc (Tuổi Trẻ Online)