Sách lược trong cờ vua thường là một loạt những nước đi thúc ép đối thủ
phải đi những nước bất lợi. Mục đích của sách lược là để đạt được lợi
thế, hay để cứu vãn ván cờ. Việc phối hợp các nước đi thường là điều rất
khó. Do đó cần phân tích bàn cờ thật kỹ thì để xác định mục tiêu của
việc phối hợp này.
Nhằm kiểm soát giai đoạn trung cuộc, bạn phải làm quen với những yếu tố
sách lược và chiến lược. Chiến lược là khái niệm cao hơn sách lược. Nó
bao gồm việc thiết lập mục tiêu của ván cờ và lên kế hoạch chung bằng
cách phân tích thế trận. Sách lược và chiến lược phải được kết hợp cùng
nhau để giúp người chơi xác định được phải làm gì và làm thế nào.
Có một quan niệm sai lầm phổ biến rằng bạn chỉ có thể học chiến lược còn
sách lược là vấn đề năng khiếu. Điều đó không đúng. Bạn có thể học sách
lược cũng giống như học chiến lược vậy. Lịch sử cờ vua từ lúc bắt đầu
cho đến hiện tại nhận thấy có nhiều thế cờ lặp đi lặp lại trong ván cờ.
Những thế cờ này đưa đến lý thuyết về tàn cuộc và sách lược. Rất dễ
tưởng tượng ra những thế cờ điển hình như vậy trong giai đoạn tàn cuộc
(lúc đó do số lượng quân cờ trên bàn cờ có giới hạn nên kết cục cuối
cùng có thể lặp đi lặp lại). Lạ một điều là cũng có khá nhiều điều tương
tự xảy ra trong giai đoạn trung cuộc (mặc dù có nhiều quân cờ trên bàn
hơn, nhưng ở giai đoạn này chỉ có một ít quân cờ tham gia tích cực trong
sách lược; số lượng lớn quân cờ trên bàn cũng có nghĩa là các thế cờ
điển hình ở giai đoạn trung cuộc có một vị trí chung hơn là thế cờ lúc
tàn cuộc).
Có lẽ bạn đã nghe về khái niệm phối hợp. Phối hợp là một trường hợp đặc
biệt về ứng dụng sách lược, trong đó bạn phải hy sinh một quân cờ. Một
trong những kỳ thủ cờ vua vĩ đại nhất trên thế giới, Botvinnik, nói
rằng: “Phối hợp là một kiểu hi sinh bắt buộc”. Ông cũng nói rằng không
nên nhầm lẫn sách lược bắt buộc mà không phải hi sinh quân cờ nào với
sách lược phối hợp. Do đó, trong giai đoạn tàn cuộc, bạn có thể nói rằng
điều tạo nên sự khác biệt cho sách lược phối hợp chính là sự hi sinh.
Khi muốn áp dụng sách lược, bạn phải tập trung vào 2 yếu tố:
1. Xác định liệu bạn có nên bắt đầu tiến hành sử dụng sách lược hay
không. Bạn phải thực hiện quyết định này dựa trên thế cờ trên bàn (một
con Vua bị lộ, một quân Tốt không được bảo vệ, vv…). Nên nhớ: bạn chỉ
nên sử dụng sách lược hi sinh quân cờ khi đối thủ có yếu điểm và chỉ khi
bạn biết rằng sách lược này sẽ đem lại lợi thế cho bạn.
2. Khi thực sự áp dụng sách lược.