Ngày 12/4/2010, Công ty Adobe công bố sản phẩm mới: bộ công cụ Adobe Creative Suite 5 (CS5). Những cải tiến vượt bậc của CS5 tập trung vào hai công cụ chiến lược của Adobe: Photoshop và Flash. Những người lập trình Flash từng mong chờ CS5 đem đến cho họ công cụ Packager for iPhone, giúp chuyển đổi ứng dụng Flash thành ứng dụng iPhone "chính cống". Tuy nhiên, giờ đây ứng dụng iPhone có nguồn gốc từ Flash trở thành "quả cấm". |
|
Vào tháng 10/2009, Adobe giới thiệu phiên bản thử nghiệm Packager for iPhone, với lời hứa hẹn sẽ tích hợp công cụ đó vào CS5. Sau khi chuyển đổi bởi Packager for iPhone, ứng dụng Flash không còn phụ thuộc Flash Player, trở thành ứng dụng iPhone độc lập. Đó là giải pháp duy nhất để người lập trình Flash tham gia vào thị trường phần mềm iPhone vì Công ty Apple dứt khoát không chấp nhận Flash Player trên iPhone. |
Với sự trợ giúp của Adobe, những nhà sản xuất trò chơi chuyên nghiệp đã được dùng Packager for iPhone. Một số trò chơi xuất hiện ở Apple App Store được tạo bởi công cụ Flash. |
Bốn ngày trước khi Adobe công bố CS5 (8/4/2010), Apple giới thiệu phiên bản thử nghiệm mới của bộ công cụ phát triển phần mềm iPhone 4.0 SDK, đồng thời bổ sung điều khoản mới trong thoả ước sử dụng iPhone SDK, buộc người lập trình ứng dụng trên iPhone (bao gồm cả iPod Touch và iPad - các thiết bị có hệ điều hành giống iPhone) chỉ được dùng các ngôn ngữ C, Objective-C và C++ phù hợp với iPhone SDK. Việc tạo ứng dụng bằng phương tiện khác và biên dịch chuyển đổi bị ngăn cấm. |
Công cụ Packager for iPhone của Adobe bỗng nhiên trở nên vô dụng! Những thiết bị di động của Apple trở nên khép kín hơn bao giờ hết, như thể những người lập trình ứng dụng trên máy PC chỉ được phép sử dụng công cụ lập trình của Microsoft. |
Không ít nhân viên của Adobe yêu thích iPad, từng xem iPad như một cơ hội lớn. Arno Gourdol - chuyên viên của Adobe, thuộc nhóm phát triển nền tảng Adobe AIR (công nghệ cho phép ứng dụng Flash trở thành ứng dụng độc lập, không phụ thuộc Flash Player) kể về ngày đầu tiên làm quen với iPad trên trang blog của mình: "Sáng nay, sau khi xếp hàng hằng giờ tại lối vào Apple Store ở San Francisco, cuối cùng chúng tôi cũng cầm được trên tay một chồng thiết bị kỳ diệu. Chúng tôi dành toàn bộ thời gian còn lại trong ngày để chạy thử những ứng dụng Adobe AIR đầu tiên trên iPad. Chúng tôi thử nghiệm nhiều ứng dụng Adobe AIR có sẵn ở Apple App Store (Alchemist, BaoZi Jump, Something Fishy, Gridshock, Space On-Air, Moai Mawashi). Tất cả đều hoạt động rất tuyệt. Chúng tôi chuẩn bị thực hiện những ứng dụng "độ nét cao" để khai thác lợi thế của màn hình iPad đẹp đẽ". Sự háo hức đó nhanh chóng thành tiếng thở dài. |
Ngỡ ngàng, rồi giận dữ, giới lập trình Flash chuyên nghiệp lên án hành động của Apple là "độc đoán", "vô đạo đức". John Addis - chuyên viên của Công ty Rizzi Designs - thành lập nhóm "I'm With Adobe" (tôi ủng hộ Adobe) ở Facebook, thu hút hàng ngàn thành viên trong vài ngày. Nhóm "I'm With Adobe" khẳng định: "Không cần bàn cãi xem ai là kẻ xấu trong chuyện này. Apple đã tự bộc lộ mình qua hành động phản cạnh tranh, phản bội người lập trình và người tiêu dùng". Có ý kiến mau mắn dự đoán iPad sẽ theo "vết xe đổ" của máy tính Mac (khởi đầu tốt đẹp nhưng rốt cuộc chỉ có được thị phần nhỏ nhoi) do sự "kén cá chọn canh" của Apple. |
Một số trò chơi trên iPhone có nguồn gốc từ Flash đã hiện diện ở App Store nhưng sẽ bị loại bỏ do chính sách mới của Apple (Alchemist, BaoZi Jump, Gridshock, Fickle Blox, Space On-Air, Moai Mawashi) |
Những người hâm mộ Apple phản kích nhanh chóng bằng nhiều lý lẽ, ủng hộ hành động "dũng cảm" của Apple khi khước từ hoàn toàn công nghệ Flash vốn rất phổ biến trên web, ca ngợi Apple đã bảo vệ người tiêu dùng bằng sự chặt chẽ trong việc tuyển chọn phần mềm, giúp họ tránh được những ứng dụng độc hại hoặc kém chất lượng. Flash cùng với Java và Silverlight được cho là những công nghệ nặng tính tư hữu, làm "ô nhiễm" bản chất mở của web. Chính sách của Apple được xem là sự thúc đẩy mạnh mẽ cho chuẩn mở HTML5 đi vào thực tế, hướng đến tương lai tốt đẹp trong đó người lướt web không còn cần đến bất kỳ phần mềm bổ sung (plug-in) nào cho trình duyệt. |
Quả thực, Steve Jobs - giám đốc điều hành Apple - luôn khẳng định rằng web không cần có Flash và cả thế giới đang hướng đến HTML5. Jobs cũng chỉ trích công nghệ Flash quá nặng nề, không thích hợp cho những thiết bị di động vốn rất cần tiết kiệm năng lượng trong mọi hoạt động. |
Tuy nhiên, việc ngăn cấm cả những ứng dụng iPhone có nguồn gốc từ Flash là biện pháp cứng rắn hơn mức cần thiết so với những lý do chính thức vừa nêu, cho thấy việc tẩy chay Flash của Apple là bước đi có tính chiến lược. Nếu Apple chấp nhận Flash hoặc bất kỳ nền tảng ứng dụng nào đặt trên iPhone OS, nhiều ứng dụng iPhone dễ dàng "di cư" lên thiết bị khác, làm giảm giá trị của dòng thiết bị iPhone. Apple muốn bảo vệ lợi thế của cộng đồng lập trình iPhone sử dụng công cụ của Apple vì chính họ tạo ra được những ứng dụng chỉ có ở iPhone, khai thác được mọi đặc thù của iPhone. |
Những ứng dụng đặc thù của iPhone quyết định cách thức sử dụng internet trên iPhone, chứ không phải trình duyệt. Nhờ đó, Apple xây dựng được mô hình kinh doanh hiệu quả cho việc cung cấp nội dung số. Dựa vào những ứng dụng đặc thù của iPhone, Apple đã thực sự thành công trong việc tạo thói quen trả tiền của người dùng iPhone khi thụ hưởng nội dung số thông qua internet. Chuẩn HTML5 thực ra không quá quan trọng đối với Apple. |
Ngay từ thời kỳ đầu của Apple, Jobs đã chủ trương khép kín cả phần cứng lẫn phần mềm, nhằm tạo nên giá trị đặc thù của sản phẩm Apple, không thể lặp lại ở sản phẩm đối thủ. Quan hệ hợp tác giữa Apple và Microsoft trong thập niên 1990 đã làm thất thoát giá trị đặc thù của máy tính Mac, đưa đến thành công ngoài sức tưởng tượng của máy tính PC dùng hệ điều hành Windows. |
Chính vì không muốn lặp lại "nỗi đắng cay" của máy tính Mac, Jobs thực hiện chính sách "đóng" quyết liệt hơn với iPhone. Chính sách đó đã tự chứng tỏ tính hợp lý và hiệu quả, thực sự mang đến vị thế mới, quyền lực mới cho Apple. iPhone mở đầu cho cả dòng thiết bị di động của Apple theo chiến lược mới. iPhone đang trên đường đạt đến "vòng quay tự duy trì" tương tự Windows trong thế giới PC: iPhone thu hút người lập trình ứng dụng vì iPhone có rất nhiều người dùng và iPhone thu hút người dùng vì iPhone có rất nhiều ứng dụng. |
Hai năm qua luôn râm ran tin đồn về máy tính bảng của Apple với những kích thước khác nhau. Đó có thể là dấu hiệu cho thấy Apple mong muốn kéo dài dòng sản phẩm iPhone, kéo dài kinh nghiệm thành công của iPhone. Nếu iPad thành công, có thể xuất hiện những sản phẩm máy tính bảng khác của Apple, dần dần thay đổi diện mạo của "máy tính cá nhân" trong tương lai. |
Tuy nhiên, không phải mọi việc đã chấm dứt đối với công nghệ Flash. Adobe đã có được "vòng quay tự duy trì" của Flash trên web và không ngừng mong muốn lặp lại điều đó với "web di động". Flash vẫn còn hậu thuẫn từ những loại điện thoại thông minh (smartphone) và máy tính bảng không phải của Apple. Nhờ sự hợp tác với Google, Adobe tiến hành thiết lập nền tảng Flash trên những loại điện thoại dùng hệ điều hành Android, có thể bao gồm cả máy tính bảng của Google và máy thu hình (TV) trong tương lai. Ứng dụng Flash trên TV là dự định hoàn toàn khả thi. |
Trong thế đối đầu với iPhone, điện thoại dùng hệ điều hành Android của Google thường được ví von như "PC trong thế giới smartphone". |
Ngày 30/3/2010, trên trang blog của dự án Chromium (http://blog.chromium.org), Google thông báo việc tích hợp Flash Player vào trình duyệt Chrome ở mức sâu: sau khi cài đặt trình duyệt Chrome, người dùng có sẵn Flash Player. Flash Player tự động được nâng cấp nhờ cơ chế tự động cập nhật của trình duyệt Chrome. Về mặt kỹ thuật, chuyên viên Linus Upson của Google giải thích rằng Google mong muốn xây dựng chuẩn mới, an ninh hơn, trong cách giao tiếp giữa trình duyệt với phần mềm bổ sung và Flash Player chỉ là "ví dụ" đầu tiên. |
Thiếu vắng Flash Player, rất nhiều website không hiển thị được nội dung trên iPad |
Nhiều ý kiến từ cộng đồng nguồn mở phê phán sự thực dụng của Google khi "dung túng" cho Flash, thay vì thúc đẩy sự chấp nhận toàn bộ chuẩn mở HTML5. Điều đó có phần đúng. Chính Google cũng nhìn thấy mối đe dọa từ chính sách "đóng" của Apple. Thông qua ứng dụng đặc thù trên iPhone, Apple có thể quyết định cách thức người dùng tìm kiếm thông tin. Adobe trở thành đối tác chiến lược của Google trong việc hạn chế quyền lực của "quả táo". Sự chuyển đổi toàn bộ YouTube theo chuẩn HTML5 có thể không bao giờ diễn ra. |
Không thể trách cứ những công ty lớn hành động vì sự lớn mạnh của mình. Tính thuần nhất của web dường như là lý tưởng không thể đạt tới, là một "lá cờ" luôn được sử dụng với điều kiện nhất định. |
NGỌC THẠCH |