Bill Gates - người sáng lập Microsoft - đã viết trong quyển sách "Con đường phía trước" của ông: "Người ta thường tập trung xem xét sự phát triển công nghệ trong vài năm trước mắt nhưng lại không quan tâm đúng mức đến những xu hướng của cả thập niên". Điều rõ ràng là những xu hướng công nghệ trong tầm gần (khoảng nửa thập niên) dễ nhận biết hơn. Khi thập niên hiện tại gần kết thúc, hầu như mọi người đều nhìn về tương lai, chờ đợi những điều tốt đẹp sẽ đến trong đầu thập niên tiếp theo. |
Máy tính bảng JooJoo (Singapore) dùng hệ điều hành Linux, có màn hình 12 inch, nặng 1090 gram, giá 500 USD |
Vào năm 2005, dự báo về năm 2010 do các công ty nghiên cứu thị trường đề xuất gồm năm nội dung chủ yếu: |
1. Kết nối Internet không dây trở nên phổ biến. Cùng với mạng Wi-Fi đô thị, công nghệ băng rộng di động WiMAX (4G) phát triển mạnh trên phạm vi toàn cầu. 2. Mọi điện thoại di động đều trở nên "thông minh" như một máy tính cầm tay và đều có khả năng kết nối Wi-Fi. Điều này nghĩa là không nhất thiết sử dụng thuật ngữ "điện thoại thông minh" (smartphone). 3. Do sự phổ biến của kết nối Internet không dây, phần lớn cuộc gọi điện thoại quốc tế được thực hiện qua Internet. Việc truyền dữ liệu qua Internet đảm đương cả nhu cầu thoại và nhắn tin thông thường. 4. Công việc văn phòng được tiến hành chủ yếu qua Web. Phần mềm văn phòng là ứng dụng Web. Việc lưu trữ tài liệu trên Web giúp cho nhân viên của các công ty, các tổ chức dễ dàng cộng tác với nhau như thể cùng làm việc trong một văn phòng dù họ ở xa nhau. 5. Dịch vụ truyền hình theo yêu cầu (video on demand) phổ biến trên cả máy tính cá nhân và điện thoại di động. |
Các dự báo của năm năm trước tỏ ra khá chính xác với quan điểm căn bản: mọi dịch vụ dần dần hội tụ trên nền tảng Internet. Tuy nhiên, viễn cảnh Internet trở thành nền tảng duy nhất cho mọi dịch vụ thông tin liên lạc có lẽ vẫn còn xa. |
Cho đến nay, mạng Wi-Fi đô thị không có nhiều, ngay cả ở những nước phát triển. Công nghệ WiMAX chưa phát triển như mong đợi trong khi công nghệ 4G tiến bộ hơn (LTE) đã xuất hiện. Công nghệ 3G vẫn chiếm ưu thế đối với nhu cầu kết nối Internet di động. Không chỉ là sự phức tạp trong vấn đề cấp phép sử dụng tần số tại nhiều quốc gia, các nhà cung cấp dịch vụ mạng di động lớn thường không muốn từ bỏ dịch vụ thoại và nhắn tin truyền thống (khả năng sinh lợi vẫn cao) để trở thành nhà cung cấp hạ tầng Internet đơn thuần. |
Liên quan với sự kiện vừa nêu, dù nhu cầu điện thoại thông minh tăng trưởng mạnh mẽ trong năm 2009, có lẽ điện thoại di động thông thường (chủ yếu đáp ứng nhu cầu thoại và nhắn tin) vẫn tiếp tục "sống khỏe" trong thời gian dài. |
Với kết nối Internet di động 3G, dịch vụ truyền hình (và dịch vụ nội dung số nói chung) có điều kiện phát triển mạnh nhưng "di dời" công việc văn phòng lên Web, sử dụng những phần mềm văn phòng trên mạng để điều phối công việc, xem ra vẫn là chuyện mạo hiểm đối phần lớn doanh nghiệp. Tại Mỹ, tuy chính phủ của Tổng thống Obama khuyến khích việc sử dụng các dịch vụ văn phòng miễn phí (như Google Docs) tại nhiều cơ quan để cắt giảm chi tiêu, sự chuyển biến trong lề lối làm việc hoàn toàn không dễ dàng. |
Về thời kỳ đầu thập niên 2011, những dự báo tản mạn trên nhiều trang blog thể hiện năm nội dung chủ yếu: |
1. Sẽ xuất hiện thiết bị phổ biến ở vị trí trung gian giữa điện thoại thông minh và máy tính cá nhân. Bản thân Google cũng cho rằng vào một lúc nào đó, hệ điều hành Android (cho điện thoại thông minh) và hệ điều hành Chrome OS (cho máy tính cá nhân) sẽ hội tụ. 2. Giao diện người dùng (user interface) của máy tính sẽ thay đổi. Ngoài khả năng nhận biết giọng nói, máy tính sẽ nhận biết cử động của ngón tay, người dùng không cần chạm vào màn hình cảm ứng. 3. Giao diện của trang Web ở dạng ba chiều (3D) dần dần phổ biến, thay cho trang Web "phẳng" như hiện nay. 4. Nở rộ những dịch vụ phụ thuộc vị trí. Vị trí của người dùng trở thành một yếu tố quan trọng trong hoạt động của mạng xã hội. 5. Ngày càng nhiều doanh nghiệp thuê máy chủ qua mạng thay vì tự thiết lập hệ thống máy chủ tại chỗ. Trong điều kiện như vậy, tiến hành công việc văn phòng trên mạng là điều hoàn toàn tự nhiên. |
Máy tính bảng Archos 9 (Pháp) dùng hệ điều hành Windows 7, có màn hình 9 inch, nặng 800 gram, giá 700 USD |
Nhu cầu về thiết bị trung gian giữa điện thoại thông minh và máy tính cá nhân là có thực, nhưng thiết bị như vậy có vị trí riêng biệt, ổn định như máy tính cá nhân hay không lại là vấn đề khác. Phần lớn netbook hiện nay thực ra có vai trò không khác nhiều so với máy tính cá nhân. Nhiều người chỉ xem netbook như một laptop nhỏ và... yếu. Liệu hệ điều hành Chrome OS có mang lại bản sắc ổn định cho netbook? Điều này có lẽ sẽ sáng tỏ khi xuất hiện những netbook cụ thể dùng hệ điều hành Chrome OS vào cuối năm 2010. |
Có không ít ý kiến cho rằng thiết bị trung gian được mong chờ phải có yếu tố hình dạng khác hẳn laptop quen thuộc. Đó có thể là máy tính bảng (tablet), tức máy tính có dạng tấm bảng, tương tác với người dùng nhờ màn hình cảm ứng. Trong năm 2009, sự xuất hiện máy tính bảng Archos 9 (Pháp) và máy tính bảng JooJoo (Singapore) gây "tiếng vang" nhất định nhưng mọi người vẫn trông chờ sự đột phá của máy tính bảng Apple (mang tên "iSlate", theo tin đồn) trong năm 2010. Nếu quả thực Apple sẽ chế tạo "iPod Touch cỡ lớn", việc tạo ra sản phẩm thanh lịch, mỏng và nhẹ, đòi hỏi phải có tiến bộ vượt bậc trong công nghệ chế tạo pin. Với công nghệ hiện nay, máy định vị GPS và máy quay phim được rút gọn thành một "chíp" nhỏ bé, rẻ tiền. Do vậy, điện thoại di động có chức năng của máy GPS và máy quay phim không phải là chuyện lạ. Khả năng định vị người dùng của điện thoại di động tạo điều kiện thuận lợi cho các dịch vụ phụ thuộc vị trí (hướng dẫn đường đi, cung cấp thông tin thích hợp với vị trí hiện tại của người dùng,...) phát triển mạnh trong tương lai gần. Chức năng quay phim có vai trò quan trọng trong việc nhận biết cử động của ngón tay người dùng. |
Các phiên bản mới nhất của trình duyệt Firefox, Chrome, Safari và Opera đều tuân thủ sự chuẩn hóa trong việc gửi thông tin về vị trí của người dùng, và sự chuẩn hóa trong việc tạo giao diện 3D (cho phép khách viếng thăm Website di chuyển trong không gian ba chiều ảo). Sự xuất hiện những trang Web dùng giao diện 3D chỉ còn là vấn đề thời gian. |
Với việc khai trương dịch vụ Amazon Elastic Compute Cloud (Amazon EC2) vào năm 2007, Amazon được xem là công ty tiên phong trong lĩnh vực cho thuê máy chủ (ảo). Tùy theo nhu cầu từng lúc, khách hàng của dịch vụ Amazon EC2 có thể tăng thêm máy chủ với cấu hình tùy ý hoặc giảm bớt số máy chủ để tiết kiệm chi phí. Nhiều công ty (trong đó có Microsoft và Google) đã bắt đầu cạnh tranh với Amazon. Do vậy, xu hướng "dọn máy lên mây" (cloud computing) rõ ràng có thực. |
Theo phân tích của Công ty Cisco, điện thoại thông minh tạo ra lưu lượng dữ liệu trong mạng di động gấp 40 lần điện thoại di động thông thường. Máy tính cá nhân dùng dịch vụ 3G còn hơn thế, tạo nên lưu lượng dữ liệu gấp 450 lần điện thoại di động thông thường. Do vậy, sự gia tăng số lượng điện thoại thông minh và máy tính cá nhân sử dụng dịch vụ 3G có thể nhanh chóng làm hạ tầng mạng 3G quá tải trong tương lai không xa. |
Máy tính bảng mỏng và nhẹ trong... phim Avatar |
Tuy nhiên, chưa ai "dám" dự báo về sự phát triển của băng rộng di động, khả dĩ trả lời câu hỏi: "Khi nào công nghệ 4G trở nên phổ biến hơn 3G?". |
Những xu hướng công nghệ được dự báo cho vài năm tới đều có cơ sở rõ ràng ở hiện tại. Theo bạn, xu hướng nào sẽ đóng vai trò chủ chốt trong thập niên tiếp theo? Cũng có thể xu hướng quan trọng nhất vẫn chưa lộ diện. |
NGỌC THẠCH |